پیام عاشورا: «استکباری ستیزی»/ گفتن «مرگ بر آمریکا» عبادت است نه یک شعار سیاسیِ صِرف

حجت الاسلام و المسلمین حمید کمالی در مراسم شام غریبان در حسینیه زینبیه با اشاره به مصادف شدن روز عاشورا با روز دانش‌آموز و روز استکبارستیزی به تبیین رابطه این دو مناسبت مهم پرداخت.

وی با بیان این‌که دین، رابطه فرد مسلمان را با غیرمسلمان و حتی بی‌دین به طور دقیق مشخص کرده است ابراز داشت: کافر یا به دنبال زندگی خود است و هیچ دشمنی با مسلمان ندارد و یا این‌که با مسلمان سر جنگ دارد. خداوند در قرآن کریم در مورد کافرانی که با مسلمانان دشمنی ندارند می‌فرماید: لاینهکم الله عن الذین لم یُقاتلوکم فی الدین و لم یُخرجوکم من دیارکم أن تبروهم و تُقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطین (ممتحنه/8): خداوند شما را از نیکی کردن و دادگری با کسانی در دین با شما نجنگیده و شما را از دیارتان بیرون نکرده‌اند نهی نمی‌کند.» در واقع ما وظیفه داریم نسبت به کافری که عَلَم دشمنی علیه ما بلند نکرده است نیکی کنیم. امیرالمؤمنین (ع) مسیحی‌ها و  یهودی‌های فقیر را نیز اطعام می‌کردند.

کمالی افزود: اما دین هشدار داده است که نباید این عطوفت و نیکی کردن باعث شود تا کافر عضوی از پیکره جامعه مسلمین به حساب آید؛ زیرا به تعبیر شهید مطهری طبیعت انسان دزد است و این خطر وجود دارد که انسان از کافر اثر بپذیرد. مانند این است که بخشی از جامعه مبتلا به بیماری شود. افراد سالم جامعه ضمن این‌که وظیفه دارند به بیماران خدمت کنند و نسب به آن‌ها مهربان باشند، باید احتیاط کنند که بیماری به آن‌ها سرایت نکند.‌

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با بیان این‌که اما گاهی غیرمسلمان پرچمِ دشمنی بلند می‌کند تا ریشه اسلام را بزند اظهار داشت: اینجاست که کلمه «استکبار» نمود پیدا می‌کند. استکبار یعنی کسی که طلب کبر و بزرگی بکند و می‌خواهد خودش را بزرگ جلوه دهد. طبق آیه ابی واستکبر و کان من الکافرین، کار شیطان هم استکبار بود. لذا حضرت امام (ره) فرمودند آمریکا شیطان بزرگ است. چون آمریکا استکبار دارد و اسلام و اهل بیت علیهم السلام را بزرگ‌ترن مانعِ خوی استکباری‌اش می‌داند به خاطر همین به دنبال نابودی اسلام است.

وی اولین وظیفه یک «مسلمان» علیه «استکبار» را «اعلام بیزاری» دانست و افزود: یک مسلمان نمی‌تواند فقط «تولی» داشته باشد یعنی نسبت به ائمه اطهار علیهم‌السلام ابراز دوستی و مودت کند اما نسبت به دشمنان خدا و دین خدا به طور صریح «تبری» نجوید. «اعلام موضع صریح علیه استکبار» درسی است که ما از زیارت عاشورا می‌گیریم. در زیارت عاشوار می‌گوییم یا ابا عبدالله انی سلم لمن سالمکم، یعنی وقتی با امام حسین (ع) ارتباط ولایی ایجاد می‌کنید و می‌گویید من با دوستان شما دوستم، اگر این «تولی» و همراهیِ با امام حسین (ع)، با «تبری» نسبت به دشمنان حضرت همراه نباشد کافی نیست؛ لذا به دنبالش می‌گوییم: و حرب لمن حاربکم.

حجت‌الاسلام کمالی با تأکید بر این‌که «تولی» بدون «تبری» ممکن نیست، «جذبِ استکبار شدن و نرمش در مقابل آن» را نتیجه «عدم اعلام موضع صریح علیه استکبار» برشمرد و خاطرنشان کرد: بعضی از کسانی که لانه جاسوسی را تسخیر کردند بعدها از این کار انقلابی‌شان ابراز پشیمانی کردند؛ درحالی که امام (ره) فرمودند تسخیر لانه جاسوسی انقلاب دوم است. سِر این پشیمانی، «عدم اعلام موضع صریحِ» این افراد علیه «جبهه استکبار» بود. 

وی افزود: نمی‌توان مدام دم از انقلاب زد اما  نسبت به استکبار اعلام موضع نکرد و از شعار «مرگ بر آمریکا» بر حذر بود. کسانی که مرگ بر آمریکا نمی‌گویند و اعلام موضع صریح نمی‌کنند کم کم جذب استکبار می‌شوند و دشمنی با آمریکا را با این پندار که دوست ما شده است، غلط می‌دانند. در حالی که آمریکا همه را –اسرائیل، داعش و وهابیت و...- برای نابودی اسلام به کار گرفته است.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که تا زمانی که آمریکا دست از خوی استکباری‌اش برندارد دشمنی با او ادامه خواهد داشت گفت: امروز شبهاتی در جامعه مطرح می‌شود که از مسلماتِ تاریخ شیعه است. می‌گویند این راهپیمایی‌ها چه فایده‌ای دارد. این «مرگ بر آمریکا» گفتن‌ها، فریاد زدن‌ها، اعلام موضع کردن‌ها از نظر تربیتی رو من و شمای مسلمان اثر دارد تا  جذب دشمن نشویم. شعار «مرگ بر آمریکا» یک عبادت است و فکر نکنیم یک شعار سیاسیِ صرف است. سهل‌انگاری در بیزاری نسبت به استکبار، باعث جذب به استکبار می‌شود؛ یک دفعه می‌بینید دلش رفت. وقتی دل رفت، توجیه می‌کند که چه اشکالی دارد حرف بزنیم و دوست بشویم. چون دلش به آن طرف متمایل شده می‌خواهد برایش توجیه علمی درست کند.

وی در پایان صحبت‌هایش خلاصه حرکت امام حسین (ع) از مدینه تا کربلا را «استکبار ستیزی» دانست و گفت: امام حسین (ع) در مدینه که با یزید بیعت نکرد فرمود مثلی یا یبایع مثله. در ادامه حرکت تا کربلا نیز تمام گفتار و رفتار امام حسین (ع) نماد استکبارستیزی است. بعد از شهادت ایشان نیز خطبه‌های حضرت زینب کبری (س) و امام سجاد (ع) سراسر حماسه و عزت و استکبارستیزی است. مقاتل نوشته‌اند حضرت زینب (س) در جلسه ابن زیاد با حالت بزرگواری نشستند (جلست متنکره) و هیچ توجهی به ابن زیاد نکردند. ابن زیاد پرسید مَن هذه المتکبره: این زنی که متکبرانه نشسته و به ما محل نمی‌گذارد چه کسی است. گفتند: هذه زینب بنت علی بن ابیطالب. باید نسبت به کسی که خوی استکباری دارد این‌گونه رفتار کرد.

گزارشی از افتتاحیه‌ی یک سایت

شامگاه شنبه 19 بهمن، هم‌زمان با ولادت امام حسن عسکری (ع) سایت رسای اندیشه بعد از 5 ماه فعالیت آزمایشی، طی مراسمی با حضور جمعی از اساتید و صاحب‌نظران و اندیشمندان حوزه و دانشگاه، به طور رسمی آغاز به کار کرد.

در ابتدای مراسم آقای ضیغمی، از بروبچه‌های اطلاعات سپاه و کارشناس مسائل سیاسی سخنرانی کرد. قبل از صحبت خواست که دوربین‌ها و ضبط‌ها خاموش شود؛ در یک فضای طلبگی، سریع این خواسته به اجابت می‌نشیند و همه‌ی تجهیزات صداوتصویر خاموش می‌شود. وی ضمن تحلیلی از شرایط سیاسی جهان، به برخی از تلاش‌های آمریکا برای مواجهه با جمهوری اسلامی اشاره کرد. تشریح «وضعیت داخلی کشور» و «شکست پروژه‌های مهم آمریکا در منطقه» ادامه صحبت‌های ایشان بود و در پایان موقعیت کشور را خوب ارزیابی کرد.

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، و همچنین عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، یعنی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر خسروپناه سخنران بعدی بود. صحبت‌های این پژوهشگر و متفکر حوزه و دانشگاه، بیست دقیقه بیشتر طول نکشید؛ ولی همه مفید؛ وی در ابتدای صحبت‌هایش، جریان‌شناسی فکریِ روحانیت معاصر را ضروری دانست و از کمبود منابع در زمینه جریان‌شناسی فکری-فرهنگیِ بعد از انقلاب گله داشت و از تأسیس این پایگاه اطلاع‌رسانی که ظرفیتی است تا مقداری از خلأ تحقیقات میدانیِ جریان‌شناسی را پر کند، ابراز خوشحالی کرد.

«جمعیتِ مدیریت‌شده‌ی تأثیرگذار بر جامعه»، تعریف آقای دکتر خسروپناه از جریان‌شناسی بود و برای جریان‌شناسیِ کامل و همه‌جانبه، شناختِ مبانی، مؤلفه‌ها، ابعاد، زوایا، لوازم و اهداف یک جریان را ضروری دانست.

وی جریان‌شناسی روحانیت معاصر را به سه دسته‌ی سنتی، سنتیِ نواندیش و نواندیشِ حداکثری تقسیم کرد و روحانیت «سنتیِ نواندیش» را میراث‌دار علوم اسلامی و دغدغه‌مند نسبت به دنیای مدرن معرفی نمود که با روش اجتهادِ سنتی و فقه جواهری و با توجه به نیازهای دنیای مدرن، می‌خواهد فقه را پویا کند.

استاد خسروپناه، علاوه بر «جریان‌شناسی»، «جریان‌سازی» را نیز جزء رسالت مهم سایت رسای اندیشه دانست و خواستار معرفی جریان روحانیت «سنتی نواندیش» و ترویج آن شد تا هر طلبه‌ای که وارد حوزه می‌شود در این جریان و در خط امام و رهبری قرار گیرد. وی گفت: طلبه باید بداند که نباید سراغ جریان سنتیِ قبل از انقلاب برود که دغدغه حضور دین در جامعه را ندارد، طلبه باید بداند نباید سراغ روحانیت نواندیش حداکثری برود که گوش و زبانش به دست جریان مدرنیته و سوبژکتیویسم است که می‌خواهد وحی را کنار بگذارد و آن را تابع دست‌آوردهای دنیای مدرن قرار بدهد.

وی «سنتیِ نواندیش‌‌شدن» و «عالمِ بزمانه‌شدن» مراجع و علما را از برکات انقلاب اسلامی برشمرد و از اینکه روحانیت، بعد از انقلاب، نیازهای معاصر را خوب می‌فهمد و پاسخ می‌دهد، ابراز خرسندی کرد.

حجت‌الاسلام خسروپناه دغدغه‌ی گرایش‌های مختلف جریان «سنتیِ نواندیش» را -علارغم راهکارهای متفاوتی که دارند-، «تمدن‌سازی» دانست و «نقد ظریف و تدبیرانه» و «فراهم‌کردن هرچه بیشتر زمینه گفتگو و مباحثه میان گرایش‌های مختلف این جریان» را خواستار شد و در مقابل «نقدِ صریح دو جریان‌ "سنتی" و "نواندیش حداکثری"» را که مخالف نظام و تمدن‌سازی هستند، خواستار شد و پژوهش‌گران معاونت جریان‌شناسی را از «دست به عصا راه رفتن» در نقد این دو جریان برحذر داشت.

آقای دکتر، «منظومه فکری امام و رهبری» را شاخصه‌ی اصلی ما برشمرد که باید جریان‌شناسی شود و اذعان داشت: کسانی که در این زمینه فعالیت کرده‌اند، می‌دانند که رهبری، منظومه فکری‌اش را در ادامه منظومه فکری امام، عرضه کرده است؛ و این نکته بسیار مهم و کلیدی است.

آقای زارع، معاونت جریان‌شناسی مؤسسه رسا، سخنران بخش پایانی برنامه بود. وی ایجاد عدالت خبری و کمک به بصیرت‌افزائی را دو عامل اصلی برای تأسیس این معاونت دانست و «تعریف زیر ساخت‌های مفهومی، نظیر مأموریت راهبرد، خط مشی، سیاست» و «انجام هم‌زمان یک پروژه عملیاتی با موضوع شناخت برخی افراد شاخص و صاحب‌نام جریانی در حوزه» را دو  برنامه کوتاه‌مدتِ در دستورِ کارِ این معاونت معرفی کرد.

آقای زارع، سایت «رسای اندیشه» را دورانِ گذار معاونت جریان‌شناسی از دوره کودکی به دوره رشد می‌داند که این معاونت در منحنی چرخه حیاتش به تأسیس آن همت گماشته است. وی همچنین گفت: تأسیس سایت «رسای اندیشه» هدف غائی ما نیست، بلکه از جمله لوازم ضروری ما و پلی است برای ارتباط با نخبگان حوزوی و لایه‌های مختلف روحانیت. ما با توکل به خدای مهربان و با اعتماد به عنایت اهل بیت علیهم السلام در پی آنیم تا مرکز مطالعات استراتژیک روحانیت را در مؤسسه رسا و برای حوزه‌های علمیه بنیان بگذاریم.

در پایان مراسم ضمن تقدیر و تشکر از اعضای معاونت جریان‌شناسیِ مؤسسه رسا، به رسم قدردانی از زحمات اعضای این معاومت جوایزی به آن‌ها اهدا شد.

من هم عضو کوچکی هستم در معاونت جریان‌شناسی مؤسسه رسا، و در سایت «رسای اندیشه» مشغولم. خداوند را به خاطر این توفیق بسیار سپاسگزارم. به گمانم خواندن مطالب این سایت، برای خوانندگان ترشه خالی از لطف نباشد.